روغن موتور چیست؟
تمام سیستم‌های مکانیکی از ساده‌ترین‌ها تا پیچیده‌ترین‌ها، نیاز به روانکاری دارند تا اجزای فلزی که در ارتباط باهم در حال کار هستند، دچار سایش نشده و از تنظیم خارج نشوند. موتور خودرو به عنوان قسمتی که قطعات مکانیکی زیادی در فاصله بسیار اندک باهم در حال کار هستند، نیاز اساسی به یک روند روغن‌کاری دقیق و منظم دارد. روغن موتور وظیفه دارد تمام قطعات را دائم روانکاری و روغن‌کاری کند تا از سایش آنها جلوگیری شود. روغن موتور در تمام خودروهای درون‌سوز، از موتورهای دیزلی تا بنزینی و دو زمانه و چهارزمانه، وجود دارد و باید گفت که هیچ موتور درون‌سوزی بدون روغن نمی‌تواند کار کند. روغن موتور همچنین در انتقال گرمای موتور به هوای آزاد بیرون نیز دخالت دارد و از زنگ‌زدن و جذب رطوبت توسط قطعات داخلی موتور نیز جلوگیری می‌کند. همچنین این روغن، جداره‌های سیلندر را از دوده‌ها پاک می‌کند تا از تشکیل رسوب جلوگیری شود.
اهمیت روغن موتور
بسیاری از موتورهای درون‌سوز به‌صورت هوا خنک ساخته می‌شوند. این کار در قدیم برای موتور خودروها نیز رایج بود؛ اما با توجه به رویه بالابردن بازدهی موتورها و به دنبال آن افزایش دمای تولیدی، مهندسان مجبور به استفاده از آب و سیستم خنک‌کاری برای پیشرانه‌ها شدند. اما هنوز هم موتورهای هواخنک برای موتورسیکلت‌ها به وفور ساخته می‌شود و حتی می‌توان گفت که به نوعی محبوب‌تر از پیشرانه‌های آب‌خنک هستند.
اما هیچ موتوری بدون روغن، عمر بالاتر از یک ساعت نخواهد داشت. یعنی می‌توان گفت اصلی‌ترین سیال در خودرو، روغن موتور است. چرا که روغن تمام قطعات متحرک پیشرانه را درگیر خود دارد و در صورتی که برای مدتی این روانکاری توسط روغن به درستی انجام نشود، موتور دچار مشکلات اساسی می‌کند و به‌سرعت قفل می‌کند.
به همین نسبت هم می‌توان دید که هزینه و مشکلات تعمیر یک موتور داغ‌کرده و جوش‌آورده، بسیار کمتر از موتوری است که بدون روغن کار کرده است. چرا که نبود روغن یا روانکاری نادرست موتور، تمام قسمت‌های پیشرانه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از میل‌لنگ و یاتاقان و پیستون‌ها تا قطعات متحرک موجود در سرسیلندر. به همین خاطر سرویس دوره‌ای و انتخاب بهترین روغن موتور برای ماشین، اهمیت بسیار زیادی دارد.
اما روغن موتور فقط برای روانکاری پیشرانه نیست و وظایف ثانویه دیگری نیز بر عهده دارد. روغن موتور، گرمای پیشرانه را به کارتر منتقل می‌کند تا در جایی که آزادانه با هوای بیرون در ارتباط است، انتقال گرما رخ دهد و گرمای موتور را دفع کند. همچنین روغن موتور از زنگ‌زدن و اکسیدشدن مجاری روانکاری و قطعات داخل موتور نیز جلوگیری می‌کند. ضمن اینکه روغن موتور، دوده‌های محفظه احتراق را جمع و به پایین کارتر منتقل می‌کند تا جداره‌های سیلندر، همیشه تمیز باقی بمانند.
انتخاب یک روغن موتور مناسب حتی می‌تواند در کاهش مصرف سوخت نیز موثر باشد. چرا که این روغن هم باید به خوبی به جداره‌ها و قطعات متحرک موتور بچسبد و هم چسبندگی در حدی نباشد که باعث افزایش اصطکاک بین قطعات شود. موتوری که به خوبی روغن‌کاری شده و سالم است، در زمان فروش ماشین نیز به عنوان یک برگ برنده محسوب می‌شود.
ویژگی های بهترین روغن موتور
بهترین روغن موتور، مناسب‌ترین و سازگارترین روغن با پیشرانه است. به این معنی که هم کیفیت خوبی داشته باشد و هم نوع آن از نظر مینرال یا سنتتیک بودن با موتور خودرو همخوانی داشته و وضعیت آن از نظر مقاومت در برابر حرارت و پایداری در اکسیداسیون نیز خوب باشد. روغن موتور حتی در مصرف سوخت نیز موثر است و امتیاز استفاده از روغن موتور خوب در پیشرانه خودرو، در زمان تعمیر اساسی و فروش خودرو، خود را نشان می‌دهد.
پایداری حرارتی
روغن موتور گرمای بسیار زیادی جذب می‌کند و همین قضیه باعث می‌شود تا به‌شدت استعداد بخارشدن داشته باشد. در واقع، بخارشدن مقداری از روغن طبیعی است؛ اما اگر میزان بخارشدن بیش از حد باشد، می‌توان گفت یا روغن با موتور سازگار نیست یا کیفیت خوبی ندارد. همچنین روغن موتور باید به دمای زیاد موتور، مقاومت داشته باشد تا خواص فیزیکی و شیمیایی آن در اثر دریافت گرمای موتور، تغییر نکند و روانکاری را به خوبی انجام دهد.